Avrupa’da stratejik bir konuma sahip olan ve tarih boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapan Arnavutluk’la 2008 yılından beri devam eden Serbest Ticaret Anlaşması, iki ülke arasındaki ticaret hacmine de pozitif yasıyor. 30 yıl içerisinde ihracat, 30-40 milyondan 550 milyon dolara yükselmiş.

Nesim AKIN

KÜNYE
Resmi adı            :  Arnavutluk Cumhuriyeti
Başkenti              : Tiran
Yüzölçümü          : 28.748 km2
Nüfusu                 : 3.057.220
GSYİH                 : 36.01 milyar $
Kişi başı GSYİH  : 12.500 $
Büyüme                : %3.8
Dil                         : Arnavutça, Yunanca, Slav dilleri
Para Birimi            : Lek

Uzun bir tarihi geçmişimiz olan Arnavutluk’un kuzeyinde Karadağ, kuzeydoğusunda Kosova, doğusunda Makedonya ve güneyinde Yunanistan bulunuyor. Turizm açısından önemli potansiyeli bulunan ülkenin batıda Adriyatik Denizi ve güneybatıda İyonya Denizi’ne kıyısı vardır. Arnavutluk, İyon Denizi’yle Adriyatik Denizi arasındaki Otranto Boğazı’nın karşısındaki İtalya’ya uzaklığı 72 km’den daha azdır. Arnavutluk,  çok partili demokratik sistemle ve 29 Nisan 1991’de yürürlüğe konan anayasayla yönetiliyor. 1 Mayıs 2008 tarihi itibariyle yürürlüğe giren “ Serbest Ticaret Anlaşması” ile Türkiye menşeli sanayi mallarına Arnavutluk’ta gümrük vergisi alınmıyor.

İhracat ikinci sıradayız
Kökleri 14 üncü yüzyıla uzanan Türkiye- Arnavutluk ilişkileri son yıllarda hızla gelişiyor. 1990’lı yıllarda 30-40 milyon dolar seviyesindeki yıllık ihracat, son 20 yıldır Serbest Ticaret Anlaşması’nın da pozitif etkisiyle girişimcilerimiz, STK’lar, kurum ve  kuruluşlarımızın çabaları sayesinde bu rakam, 550 milyon doları geçti. Türkiye, bugün Arnavutluk’a en çok ihracat yapan ülkeler arasında İtalya’nın ardından ikinci sırayı aldı. Aynı, zamanda Arnavutluk’taki doğrudan yatırımlar bakımından da Türkiye, en önemli ülkelerden biridir. Bankacılık, enerji, ana metal sanayi, telekomünikasyon, ulaştırma, lojistik, balıkçılık, imalat ve perakende alanlarında 550 Türk girişimcisi faaliyet gösteriyor.  Bu firmaların toplam yatırım tutarları Arnavutluk Merkez Bankası kayıtlarına göre 620 milyon avro güncel piyasa değerleri ise 1.8 milyar avro civarında olduğu ifade ediliyor.

Kuyumculuk ithalatının yüzde 43’ü Türkiye’den…
Türkiye’nin Arnavutluk’a ihracatı son yıllarda ortalama yüzde 10 civarında artıyor. Arnavutluk İstatistik Ofisi’nin kayıtlarına göre 2016 yılında 368 milyon $ olan ihracat, 2019 yılında 561 milyon $’a yükseldi. Ülkemiz, Arnavutluk’un toplam ithalatında %8,4 pay ile İtalya’nın ardından ikinci sırada yer alıyor. Arnavutluk ile ticaretimizde ülkemiz lehine olmak üzere yaklaşık 30 kat dış ticaret fazlası verilmektedir. Ülkemizin ihracat çeşitliliği diğer ülkelere göre yüksektir. 1 Mayıs 2008 tarihinden beri yürürlükte olan Serbest Ticaret Anlaşması, (STA) ihracatçılarımıza Arnavutluk pazarında rakip ülkelerle benzer şartlarda rekabet etme imkanı sağlıyor. Öte yandan, dünyanın 150’den fazla ülkesine altın takı ve mücevher ihraç eden Türk kuyumculuk sektörü, bu ülkeyle de ticaret yapıyor. Arnavutluk’ta kuyumculuk alanında faaliyet gösteren iki firma yer alıyor. Ayrıca, birkaç küçük gümüş ve takı satan işletme de bulunuyor. Arnavutluk’un 16 milyon kuyumculuk ithalatının yüzde 43’ü Türkiye’den yapılıyor. Ülke de özellikle son zamanlarda yüksek gelir grubundaki kişilerin altın takılara karşı ilgisi artıyor. Takılarda 14 ayar altına daha fazla talep olduğu gözleniyor.

Potansiyel ve fırsatlar…
Arnavutluk, ithalata dayalı bir ekonomik yapıya sahip. Pazarın nüfus potansiyeli açısından küçük olması ve İtalya, Türkiye gibi üretici ülkelere yakın olması nedeniyle yerli üretim gelişmemiş. Bu nedenle diğer Balkan ülkelerinden daha fazla ihracat imkanı mevcut. Temiz denizleri, bozulmamış doğası ve ana pazarlara yakın konumuyla Arnavutluk turizm konusunda firmalarımız için önemli fırsatlar sunuyor. Birçok tarihi esere sahip olan Arnavutluk’u ziyaret eden turist sayısı geçtiğimiz yıl, yüzde 20 oranında artarak, 6 milyonu geçti. Yatırım için bu ülkeyi düşünen girişimciler, bu turizm potansiyelini de göz önünde bulundurarak hareket etmelerinde fayda var. Arnavutluk, aynı zamanda denizi çıkışı olmayan Kosova ve Kuzey Makedonya ile doğrudan, Sırbistan’la dolaylı olarak sınır olup, ülkedeki en işlek liman olan Durres limanı bu ülkeler için bir “deniz kapısı” durumunda.

Arnavutluk, orta vadede AB üyesi olacak
Ülkeyi iyi bilen uzmanlar, iş planı yaparken sadece Arnavutluk pazarını değil, bölgedeki benzer şekilde diğer küçük ve ithalata dayalı ülkeleri de kapsayacak şekilde strateji belirlenmesini tavsiye ediyor. Arnavutluk’u gelecek öne çıkarabilecek bir diğer unsur ise AB’ye olası üyeliği. En son 2019 yılı Ekim ayında toplanan Avrupa Konseyi’nde Arnavutluk’ta reform sürecinin bir süre devam edilmesi kararı alındı. Ancak, Arnavutluk’un orta vadede Avrupa Birliği üyesi olması bekleniyor.

Dosyada kimler var?
Yüzyıllarca Osmanlı yönetiminde kalan Arnavutluk’la ortak kültürel miras sahip olmamız, karşılıklı ticareti olumlu etkiliyor. Pazarda ‘Made in Turkey’ logosu oldukça popüler. Arnavutluk Ülke Dosyası’yla bu küçük; ama potansiyeli yüksek ülkesine sizler için mercek tutmaya çalıştık.