İKO Mücevher Akademisi’nde mıhlama dersi veren usta öğretici Canik Selimeciyan, 35 yıllık mesleki birikimini kursiyerlere aktarıyor. Mıhlayıcılığın kuyumculukta önemine vurgulayan Selimeciyan, “Dünyanın en güzel sadesini getirin, şayet mıhlama kötüyse mücevheri kötü gösterir.”dedi.

Yazı/Fotoğraf: Nesim AKIN

Mesleğe ne zaman ve nasıl başladınız?
1989’da mesleğe Ağaoğlu Çarşısı’nda yazlık çırak olarak başladım.

Mıhlayıcılığı hangi ustalardan öğrendiniz?
Yazlık ustam Yeğya Hamurkesen (Egoç), profesyonel çıraklığım ise Arşak Demircioğlu (Kıvır) Usta’nın yanında geçti. Avcılar Han’da iki yıl, Mihran Apik (Hacı) Usta’nın yanında bu işi öğrendim. Zeki, deli dolu çok sanatkar bir insandı. Bize bağırıp çağırdığında bunu kaldıramazdık. İlerleyen yaşlarda öğreniyoruz ki ustamız, iyiliğimizi düşündüğü ve yapılan hataları bize yakıştırmadığı için bizi ikaz ediyormuş. Bir diğer ustam ise Aras Tırtır idi. Bu ustamın kalfası Hagop Aykaç, esas ustam oldu. İşini severek yapan çok kabiliyetli bir sanatkardı. Eski ustaların aksine Aykaç Usta, yaptığı işi bize gösterir ve sabırla öğretirdi. Sadece ‘İşi bozmadan bana gel, ben toplayayım!’ derdi. O toplarken de nasıl topladığına bakarak öğrenirdik.

Mıhlayıcılık olmasaydı, hayalinizdeki meslek miydi?
Çocukluğumdan beri sporun her branşını çok seviyorum. Herhalde sporcu olmak isterdim.

Mıhlayıcılığın bu meslek içerisindeki yeri ve önemi nedir?
Bir mücevherin finişi, finalidir. Dünyanın en güzel sadesini getirin; ama mıhlama kötüyse onu kötü gösterir. Ancak, kötü bir sadeyi mıhlamayla güzelleştirebilirsin.

Mıhlayıcılıkta başarılı olmak için nelere dikkat etmek gerekiyor?
Öncelikle çok sabırlı olmak şart. Biraz peygamber sabrı gerektiriyor. Simetriye dikkat etmek önemlidir. Yuvarlak bir parça yapıyorsanız onu tam yusyuvarlak çıkartmalı, işin bitiminde hafif bir ovallik olmamalıdır. Taşların hepsi aynı seviyede düz olmalıdır. Güverse dediğimiz tutan tırnaklar, bunların hemen hepsi taşın boyuna göre simetrisi olmalıdır. Mıhlayıcının görsel matematiğinin kuvvetli olması lazım.

Müşterilerinizle yaşadığınız ilginç anılarınız var mı?
Meslekte 35. yılım. Sosyeteden bir hanım efendinin mücevherlerini mıhlamıştım. Uzun yıllar çalıştığımız bir firma aracılığıyla Tiffany&CO gibi üst segment markalara mal ürettik. Mıhlamasına imza attığımız mücevherleri dergilerde, televizyonda bir kadının boynunda görünce hoşumuza gidiyordu.

Kendi işinizi ne zaman açtınız?
2010 yılında Tavuk Pazarı’nda küçük bir dükkanda işimi kurdum. 2011’den beri Atasaray Han 2. kat, 203 numaradayım.

Teknoloji kullanımın mıhlayıcılıktaki artı ve eksileri nelerdir?
Teknolojiyle mıhlayıcılıkta ustanın yorumu ortadan kalkıyor. Mücevherde taşların hangi boyda nereye geleceği belli olduğu için mıhlayıcının işini kolaylaştırıyor. Ama, sonuçta tekdüze işler çıkıyor. İşin simetrisi ve güzelliği ustanın imzasıyla ortaya çıkar. Olay, handmade olmaktan çıktı makineleşmeye döndü.

İKO Mücevher Akademisi’nde verilen kursların sektörün istihdam talebine katkıları neler?
Piyasada nitelikli eleman bulmak iyice zorlaştı. Ayrıca, eleman gelmeli ki nitelikli ya da niteliksiz ayrımı yapılabilsin. Aileler, eskisi kadar bu işlere çocuklarını göndermiyor. Bugünkü nesil de pek sıkıntıya gelemiyor. Veliler, çocukları okul mu meslek mi öğrensin ikilemi yaşıyor. İKO Mücevher Akademisi, piyasanın eleman ihtiyacını karşılamak amacıyla faaliyet gösteriyor. Bu kapsamda, Matrix Gold, Zbrush, sadekarlık ve benim ders verdiğim mıhlama kursu, kuyumcuların eleman taleplerini karşılamak amacıyla veriliyor. Talebe mümkün olduğunca karşılık vermeye çalışıyoruz.

Mıhlama kursunda nasıl bir eğitim veriyorsunuz?
Kursumuz, 2 ay sürüyor. İlk ayda çıraklığımdaki gibi ustalarımın bana öğrettiği gibi mıhlayıcılığın inceliklerini öğretiyorum. İkinci ayda ise piyasada mıhlayıcılık yaparlarsa karşılaşacakları model örnekler üzerinde çalışıyoruz. Kursiyerlerimiz kursta işin temelini öğrenmiş oluyorlar. Sonrasında ise bazı algoritmalar geliştirerek çalışmaları gerekiyor.

Kursiyerlerin profili hakkında neler söylemek istersiniz?
Hobi için ilgi gösterenlerin yanında piyasamızdan kişiler de gelebiliyor. Kursiyerlerimiz arasında alternatif tıp doktoru, çip üreticisi ve müteahhitler de vardı.

Oda bünyesinde bu tür eğitimlerin verilmesine piyasadan aldığınız tepkiler var mı?
Mıhlayıcılık dersine talep oldukça iyi. Meslektaşlarımızdan kurs ile ilgili hep olumlu tepkiler alıyoruz.